ضرورت پژوهش در ویزای استارتاپی
در اقتصاد جهانی جدید، استارتاپ‌ها (شرکت‌های نوآور و جوان با پتانسیل رشد بالا) به‌عنوان عوامل کلیدی توسعه اقتصادی مورد توجه قرار می‌گیرند. یکی از ویژگی‌های بارز استارتاپ‌ها این است که با آغاز یک راهبرد کسب و کار جدید که پیشتر تجربه نشده است، به نوآوری می‌پردازند. در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورهای پیشرفته با مشکلاتی مانند بیکاری زیاد روبرو شده‌اند. به همین دلیل، ویزاهای استارتاپی به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های مطرح برای حل این مشکلات در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته‌اند؛ زیرا برای ایجاد محصولات و خدمات جدید که بتوانند بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهند، به نیروی کار متفاوتی نیاز است.
کارآفرینان موفق اغلب به کشورهایی مهاجرت می‌کنند که بستر مناسبی برای فعالیت‌های کارآفرینی و نوآوری فراهم کرده‌اند؛ بنابراین، کشورها نیاز دارند که هم افراد با استعداد خارجی را جذب کنند و هم استعدادهای داخلی را حفظ کنند. ویزای استارتاپی به‌عنوان یک ابزار جذب نیروی کار با استعداد به ویژه از سال ۲۰۱۲ به سرعت گسترش یافته است و اکنون تقریبا در هر اقتصاد پیشرفته‌ای مشاهده می‌شود. اخیرا نشان داده شده که استارتاپ‌ها به افزایش اشتغال خالص کمک زیادی می‌کنند؛ بنابراین، ضروری است که هم افراد بومی و هم افراد خارجی را تشویق به راه‌اندازی کسب و کارهای خود در داخل کشور کنند.
نقش ویزای استارتاپی در مهاجرت
در کشورهای مختلف، انواع مختلفی از ویزاها برای گروه‌های مختلف مهاجران اقتصادی وجود دارد. این کشورها در طراحی ویزای استارتاپ به دنبال گروه ویژه‌ای از استعدادها هستند. برخی از انواع این ویزاها عبارتند از:
-
ویزا خوداشتغالی
این نوع ویزا دارای استانداردهای خاصی است و به همین دلیل بیشتر برای افرادی که تمایل به خوداشتغالی دارند و بنیان‌گذاران برخی از شرکت‌ها می‌تواند مناسب باشد. اما این ویزا موانعی مانند راهنمایی و اطلاعات محدود و فرآیندهای بوروکراتیک سخت‌گیرانه را برای کارآفرینان خارجی ایجاد می‌کند.
-
ویزا کارآفرینان
ویزاهای کارآفرینی معمولا از متقاضیانی استقبال می‌کنند که یک طرح کسب و کار دقیق، جامع و پایدار را ارائه دهند و از نظر اقتصادی قابلیت اجرا داشته باشد. الزاماتی مانند حداقل سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال که برای ویزاهای کارآفرینی رایج هستند، برای بسیاری از استارتاپ‌ها موانع زیادی ایجاد می‌کنند.
-
ویزا برای سرمایه‌گذاران
این ویزاها معمولا برای کارآفرینان استارتاپی، به دلیل حجم سرمایه‌گذاری بالایی که نیاز دارند، دسترسی ساده‌ای ندارند. به علاوه، بسیاری از ویزاهای سرمایه‌گذاری از سرمایه‌گذاران انتظار مشارکت فعال در مدیریت کسب و کار را ندارند، درحالی‌که کارآفرینان استارتاپی نقش مهمی در اداره و مدیریت کسب و کار خود ایفا می‌کنند.
استارتاپ ویزا بر استارتاپ‌های ایرانی و اکوسیستم چه تاثیراتی دارد؟
بین‌المللی‌سازی فضای استارتاپی یک عامل بسیار مؤثر در موفقیت و حفظ روند رو به رشد آن در کشور است. با توجه به جایگاه مطلوب ایران از نظر شاخص نوآوری، این کشور می‌تواند به‌عنوان یکی از قطب‌های توسعه و جذب کارآفرینان استارتاپی در منطقه تبدیل شود. همان‌طور که کارآفرینان ایرانی درخواست ویزای استارتاپ از کشورهای اروپایی مانند ایتالیا و استونی را داشته‌اند، ایران نیز می‌تواند میزبان کارآفرینانی از سایر کشورها باشد.
حضور استارتاپ‌های ایرانی در کشورهای دیگر نشان از ظرفیت بالای آنها دارد. بنابراین، ویزای استارتاپ می‌تواند گزینه مناسبی برای جذب نخبگان و دانشجویان بین‌المللی در ایران باشد. به منظور ایجاد یک برنامه ویزای استارتاپی مناسب برای ایران، لازم است تا برنامه‌ها و طرح‌های قوی مبتنی بر رشد و توسعه استارتاپ‌ها به‌طور استوار مورد تأکید قرار گیرد. این برنامه‌ها دارای اصول و مبانی خاصی هستند که برخی از آنها شامل موارد زیر می‌شوند:
- تعیین حداقل سرمایه‌گذاری یا ایجاد شغل:
باید به گونه‌ای باشد که ریسک‌پذیری را کاهش ندهد و به‌عنوان محرک نوآوری عمل کند.
- توجه به ایده‌های کسب و کار:
باید با اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی هر کشور سازگار باشد و متناسب با برنامه توسعه آن کشور باشد.
- نوع ارزیابی سرمایه انسانی:
بسته به نوع ایده کسب و کار، نیازمندی‌های انسانی متفاوت است.
میزان حمایت‌ها و تعاریف موردنیاز در برنامه‌های ویزای استارتاپ می‌تواند بسته به میزان توسعه فضای استارتاپی هر کشور متفاوت باشد.
میزان مهاجرت استارتاپ‌های ایرانی
اطلاعات دقیقی در این زمینه از داخل کشور منتشر نشده است، اما براساس آمارهای بین‌المللی، ۳۰ درصد ویزای استارتاپی در جهان از سوی ایرانی‌ها اخذ شده است که این یک آمار بسیار بالاست. نکته‌ای که در این میان حائز اهمیت است، پیش‌بینی‌پذیر بودن آینده و جایگاه ویژه‌ای که ایرانیان در نگاه کسب‌وکارهای دیجیتال دارند. شروع کسب‌وکار در حوزه دیجیتال همچون تجربه‌ی تولد کودک است. این کودک پس از تولد، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و رسیدگی مستمر دارد تا بتواند آینده‌ی درخشانی را بسازد. پول، زمان، انرژی و خلاقیت باید برای کسب‌وکار دیجیتال صرف شود تا در ۱۰ سال آینده به نتایج مطلوب برسد.
وقتی نتوان آینده را در رابطه با تورم، امنیت کسب‌وکار، قوانین و سایر مولفه‌های موثر بر مشاغل حوزه دیجیتال پیش‌بینی کرد و این فرصت از جوانان گرفته شود، مشخصاً اشتیاق به مهاجرت بیشتر می‌شود. عدم امید امروز بیشترین ضربه را به کسب‌وکارهای به‌خصوص حوزه دیجیتال زده و مشخصاً هیچکس سرمایه‌اش را در بازاری که آینده‌ای مشخص نیست، نمی‌گذارد.
برای جلوگیری از خروج کسب و کارهای دیجیتال از کشور چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
در کشور، ضعف‌های زیادی وجود دارد که مجموع آنها باعث شده تا مهاجرت کسب‌وکارهای دیجیتال رخ دهد. از جمله مهم‌ترین این ضعف‌ها، عدم وجود یک نهاد متولی برای این حوزه است. امروزه در برخی کشورها، وزارت خاصی برای حمایت از کسب‌وکارهای دیجیتال تشکیل شده که به گونه‌ای عمل می‌کند تا تمام ارکان دولت را هم سوی خود جلب کرده و با سیاستی یکپارچه از این عرصه حمایت کنند.
بر این اساس، وزارت نوآوری در برخی کشورها تاسیس شده است تا از کسب‌وکارها در این زمینه حمایت کند. اما متأسفانه، در کشور ما چنین نهادی وجود ندارد و همچنین دولت نقش تسهیل‌گری خود را نیز به خوبی ایفا نمی‌کند. این نهاد باید اختیاراتی فراتر از قوانین فعلی داشته باشد، به صورت کامل از کسب‌وکارهای دیجیتال حمایت کند و وظیفه جذب سرمایه و حفاظت از سرمایه‌های ورودی را به عهده بگیرد. حال زمان آن رسیده است که از تجربیات کشورهای دیگر نیز بهره‌برداری کنیم زیرا تعداد محدودی از افراد ارزشمند در حوزه کسب‌وکار دیجیتال نیز در حال خروج از کشور هستند.
سخن پایانی
همان‌طور که در این مقاله هم اشاره شد، در اقتصاد جهانی جدید، استارتاپ‌ها به‌عنوان عوامل کلیدی در توسعه اقتصادی مورد توجه قرار می‌گیرند. در سال‌های اخیر، ویزاهای استارتاپی به‌عنوان یک راه‌حل برای حل مشکلاتی همچون بیکاری زیاد و کاهش رشد ناخالص داخلی، در دستور کار دولت‌ها قرار گرفته‌اند. با توجه به موقعیت جهانی و منطقه‌ای کشورها از نظر شاخص‌های نوآوری، کارآفرینی و توانایی جذب استعدادها، مشخص است که هر کشور از راه‌اندازی ویزای استارتاپی برای دستیابی به اهداف خاصی اقدام می‌کند.
از طرفی با توجه به جایگاه مناسب ایران در منطقه از نظر شاخص‌های نوآوری، این کشور می‌تواند به‌عنوان یک قطب توسعه و جذب کارآفرینان استارتاپی در منطقه شناخته شود. بنابراین، طراحی یک برنامه ویزای استارتاپی منطبق با فضای نوپای استارتاپی در ایران می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد. این برنامه باید بر اساس طرح‌های قوی شامل برنامه‌های رشد و توسعه استارتاپ‌ها تأکید کند تا بتواند به جذب نخبگان و دانشجویان بین‌المللی علاقه‌مند در ایران کمک کند.
لازم به ذکر است اگر قصد مهاجرت و اخذ ویزا دارید، مشاوران تخصصی ما در ویزا ۲۰۲۰ در تمام مسیر همراه شما هستند.